Frans, Lianne en Jo – Samen door alles heen

Frans Tops (86) en Jo Meulendijks (85) zijn al meer dan 61 jaar getrouwd. Frans werkte in de fijn metaal en elektrotechniek, maar moest op zijn 55ste met de VUT omdat er geen werk meer was. Nu zorgt hij niet alleen voor zijn vrouw Jo, maar ook regelmatig voor zijn zus Riny.

Het begint jaren ’60 op de markt in Valkenswaard, waar Frans met vrienden uit Zeelst rondloopt “op zoek naar de meisjes”. Daar ontmoet hij Jo. “Ze zat ineens bij mij achter op de fiets,” vertelt hij met een brede glimlach. Na zijn diensttijd bij de marine trouwen ze in 1964 en vestigen zich in Veldhoven. De ouders van Jo wonen in bij het jonge stel, en samen leiden ze een rustig gezinsleven. Als het vakantie is trekken ze er op uit eerst met de tent, daarna een vouwwagen en caravan. Hun leven kent de nodige ups en downs. Het grootste verdriet kwam in 1980 toen hun 11 jarige zoon Frans door een auto-ongeluk om het leven kwam.

Frans bouwt zelf een huis in Riethoven waar ze samen 19 jaar wonen. De voorzieningen zoals openbaar vervoer en de winkel verdwijnen in Riethoven. Jo en Frans kopen weer een huis in Zeelst waar de roots van Frans liggen. Dochter Lianne (klinisch farmacie-apothekersassistente, moeder en inmiddels ook oma) herinnert zich hoe haar moeder vroeger voor haar kinderen zorgde toen ze klein waren. “Mijn moeder was altijd bij ons betrokken,” vertelt ze.

Maar het leven neemt opnieuw een wending. Een jaar na de viering van hun 50-jarig huwelijk krijgt Jo een herseninfarct en er is plots een flinke gedragsverandering. Jo gaat achteruit. Ze valt met haar fiets, breekt een heup. Het lopen gaat moeilijker. ‘Ze snauwt, wil altijd de gordijnen dicht, wil steeds naar de wc. Op een avond wel 36 keer. Er was geen land mee te bezeilen’, zegt Frans.
Jaren later wordt bij Jo de diagnose gesteld dat zij een vorm van fronto-temporale vasculaire dementie heeft. ‘In de tussenliggende jaren zijn wij Jo al “kwijtgeraakt”. Stukje bij beetje neem je afscheid van hoe iemand ooit was. Gezellig, humor, verzorgend, attent. Dat is allemaal al lang verdwenen. Voor mijn vader maar ook voor mij. Ze is er nog, maar ook weer niet. Je probeert er toch nog het beste van te maken met heel soms nog een mooi momentje of een herinnering,’ vertelt Lianne.

Dat is een beetje wat er nog rest. De zorg wordt te zwaar. Het gaat van kwaad tot erger. Jo is thuis niet meer te handhaven. Lianne ziet haar vader er bijna aan onderdoor gaan. Frans is er helemaal klaar mee: ‘Als Jo dadelijk ergens zit, dan ga ik er niet meer naar toe’.

Ondanks de weerstand wordt Jo via een crisis dienst, de zorgtrajectbegeleider en een advocaat ‘onder rechtelijke macht’ uit huis geplaatst. Het is een heftig proces dat ze doormaken midden in coronatijd.

In Merefelt heeft Jo al snel haar plek gevonden, het is haar nieuwe thuis. Ze geniet van muziek, kienen en vooral van haar kind, kleinkinderen en achterkleinkinderen die regelmatig op bezoek komen. Opmerkelijk genoeg noemt ze hen nog altijd allemaal bij naam. Frans gaat iedere dag twee keer op de fiets naar Merefelt. Iedere middag koopt hij in Merefelt een ijsje of een appelflap voor haar. “Daar smult ze echt van,” zegt hij. Al voelt het voor hem als een plicht, hij doet het elke dag weer. En Lianne, haar kinderen en de kleinkinderen staan net zo vaak bij Jo’s zijde en bekommeren zich om Frans.

Het verhaal van Lianne en Frans laat zien hoe zwaar mantelzorg kan zijn, maar ook hoe diep verbinding en trouw verankerd zitten in een gezin. Iedere dag opnieuw maakt Frans de keuze om er voor Jo te zijn – in goede en moeilijke tijden.