Ineke en Els – Iedereen noemt haar ‘tantes’.

Sinds twee jaar woont Ineke Banken-de Groot (77) in verzorgingshuis Merefelt in Veldhoven. Vijf jaar geleden kreeg ze de diagnose Parkinson. Haar zus Els de Groot (79) is mantelzorger. Zij komt naast haar sociaal drukke leven meerdere keren per week bij haar langs. Woensdag is haar vaste dag, maar ook op andere momenten wipt ze vaak even binnen. “Zeker drie keer per week ben ik er,” zegt Els.

De zussen groeiden op in Mierlo, in een traditioneel katholiek gezin in de jaren vijftig. Hun vader werkte als onderhoudsmonteur bij Philips, moeder zorgde thuis voor het gezin. Als kinderen speelden ze buiten op straat. Er was immers nauwelijks verkeer: hinkelen, touwtje springen, tikkertje – en natuurlijk pintollen.

Ineke trouwde, maar kreeg geen kinderen. Els is gescheiden en heeft twee kinderen, Roan en Judy. Toch voelt het alsof Ineke óók moeder is. “Kom, we gaan naar tantes,” zeggen Roan en Judy. De naam is een liefkozende eretitel voor tante Ineke. Met Moederdag maakten ze altijd twee cadeautjes – één voor hun moeder, en één voor ‘tantes’. Roan en Judy komen nog steeds regelmatig op bezoek bij ‘tantes’.

Ineke werkte als doktersassistente bij Philips en later op de EHBO van het toenmalige Diaconessenziekenhuis in Eindhoven. Het grootste deel van haar loopbaan bracht ze door bij de bloedbank. Iedereen herkende haar aan haar snelle tred: “Daar komt Ineke aan.” Ze runde haar eigen ‘plasmapherese-afdeling’ en had met veel vaste donoren een goede band.

Els werkte als telefoniste bij ‘Philips International’. Zoals gebruikelijk in die tijd, stopte ze met haar werk toen haar kinderen kwamen. Later pakte ze haar werk als telefoniste weer op bij het IAK, de verzekeringstak van Philips.

De zussen zijn altijd hecht geweest. Vroeger gingen ze met hun gezinnen samen op vakantie. Judy, de dochter van Els, zie je op de oude foto’s bijna altijd hand in hand met tante Ineke. Na haar scheiding woonde Els vijf jaar bij haar zus Ineke in huis. Ze deelden meer dan een dak: ze deelden hun leven.

Een bijzondere gezamenlijke passie was de poppenhobby van Ineke. Ineke maakte klassieke poppenfiguren van gekleide hoofden en met de hand vervaardigde kostuums. Honderden poppen creëerde Ineke, die samen met Els verkocht werden op kunst- en kerstmarkten. Op een markt in de Philips Jubileumhal kwam zelfs de directeur zeggen dat de poppen veel te goedkoop waren. “Vanaf toen gingen ze voor het dubbele weg – en nog steeds verkochten ze,” zegt Els lachend.

Nu is het Els die mantelzorger is voor Ineke. Als je haar vraagt waarom, hoeft ze niet na te denken: “Dat is toch vanzelfsprekend! Het is iets dat je gewoon doet voor je zus. Het hoort gewoon bij wie wij samen zijn. Het moeilijkste is om te zien hoe ze achteruitgaat. Hoe ze was… en hoe ze nu is.”

De mantelzorg van Els is ingegeven door liefde, een gedeelde geschiedenis en de vanzelfsprekende zorg voor elkaar die zij van huis uit heeft meegekregen. Wat ooit begon als een hechte zussenband, is vandaag een stille kracht geworden in het dagelijks leven. Mantelzorger vanuit een onverwoestbare verbondenheid.

“Het moeilijkste is om te zien hoe ze achteruitgaat.
Hoe ze was… en hoe ze nu is.”

Iedereen noemt haar ‘tantes’

Ineke Banken-de Groot, 77 jaar, woont sinds twee jaar in verzorgingshuis Merefelt in Veldhoven na haar diagnose Parkinson. Haar oudere zus Els bezoekt haar trouw meerdere keren per week en is haar mantelzorger.

De zussen groeiden samen op in Mierlo, deelden vakanties, woonden zelfs een tijd samen en hadden een gezamenlijke passie voor poppen maken en verkopen. Hoewel Ineke zelf geen kinderen heeft, noemen Els’ kinderen haar liefdevol ‘tantes’ en zien ze haar als een tweede moeder.

Wat begon als een hechte zussenband, is nu een vanzelfsprekende zorgrelatie, gedragen door liefde en verbondenheid.

Al ruim tien jaar zorgt Willemien Mansvelders (61) zowat dagelijks voor haar moeder, Toos Louwers-Loijen (93). Met haar twee hondjes, Fabie en Iggy, stapt ze elke dag bij haar binnen. Ze doet de boodschappen, helpt met papierwerk, wandelt af en toe met haar en ze lunchen twee keer per week samen. Ook haar zus en broers dragen bij: zo kookt een van haar broers tweemaal per week bij haar om er in totaal vier keer per week samen van te eten. Een andere broer komt zondags eten van moeders zelfgemaakte soep en daar tegenover zorgt hij elke woensdag voor een frietje. De kleinkinderen van Toos zijn regelmatig bij haar op bezoek. Soms nemen ze de zorg deels over bijvoorbeeld wanneer Willemien op vakantie is bezoeken ze oma vaker en doen de boodschappen. De oudste dochter van Willemien is in maart bevallen van een dochter, vier generaties waar oma Toos maar wat trots op is. “Ik ben maar verwend met zoveel zorg en aandacht om mij heen” zegt ze zelf.

Toos groeide op in een gezin van acht kinderen. Op haar veertiende ging ze, via buurman Tendijck aan de slag bij de sigarenfabriek Velasques. Het waren de jaren kort na de oorlog, personeel was schaars en regulier voortgezet onderwijs nauwelijks beschikbaar. ’s Avonds volgde ze vier avonden in de week de Handelsschool in Eindhoven.

Haar man Harrie kende zelf een moeilijke jeugd. Zijn moeder overleed bij de geboorte van zijn jongste zus in het kraambed, waarna de éénjarige Harrie en zijn jongste zus in een nonnenklooster terechtkwamen. Op zevenjarige leeftijd verhuisde hij naar een internaat. Die vroege versnippering maakte dat in het gezin van Toos en Harrie waarden als voor elkaar zorgen, verbondenheid én ruimte geven vanzelfsprekend werden.

Toos en Harrie trouwden in 1959 en kregen vijf kinderen. Harrie werkte als wever bij de Groof en later als bode bij het ziekenfonds. Toos werkte ook, maar was ’s middags altijd thuis voor het gezin. Ze was zorgzaam, gaf ruimte en oordeelde weinig. Harrie was een echte kindervriend: hij haalde de kleinkinderen van school, wandelde met hen en vertelde over de natuur. Hij was zo geliefd dat kinderen vrij kregen van school om te zingen bij zijn begrafenis in 2004.

In 2007 verhuisde Toos naar een appartement, in een buurt waar ze veel mensen kende. Als vrijwilligster bij de KBO zat ze jarenlang in het bestuur en vulde ze, nog tot op hoge leeftijd, voor de leden belastingformulieren in. Mede daarvoor kreeg ze zelfs een onderscheiding.

Mantelzorg zit bij Willemien in het bloed. Vóór haar moeder zorgde ze eerder al intensief voor tante Diny, de zus van haar vader, die dementerend was. Samen met haar moeder bezocht ze destijds bijeenkomsten over dementie, om beter te leren omgaan met de situatie.

Naast haar werk als schoonheidsspecialiste geeft zij als vrijwilliger workshops aan andere mantelzorgers. Willemien houdt haar moeder nauwlettend in de gaten. “Ik geniet van alle momenten samen met mijn moeder” zegt ze. Soms schakelt ze over in de regelmodus als ze merkt dat er iets niet goed is – zoals bij een blaasontsteking die Toos zelf niet opmerkt.

Normaal kletsen we samen onder het genot van een kopje koffie, gaan naar verjaardagen, gezellig op pad, maar ook naar de nodige afspraken met de dokter en de pedicure”.

Naast het mantelzorgen heeft Willemien ook haar eigen manieren om op te laden. Ze maakt graag lange wandelingen en fietstochten die haar hoofd leegmaken en rust geven. Een vast ritueel van moeder en dochter is het oplossen van het cryptogram uit de zaterdagkrant van het Eindhovens Dagblad. Eerst pakken ze het elk afzonderlijk aan, om het daarna samen te bespreken en de laatste raadsels op te lossen.

Hoewel Toos zich verwend voelt met de zorg van haar kinderen, vindt ze het lastig om hulp te vragen, vooral als het gaat om mobiliteit. “Als ik naar een verjaardag wil, moet ik iemand vinden die me brengt en haalt. Je voelt je dan echt afhankelijk” zegt ze. Willemien vindt dat geen probleem. Haar werk als zelfstandig ondernemer biedt vaak genoeg ruimte om haar moeder te helpen.

Voor Willemien is mantelzorg meer dan taken afvinken – het is de voortzetting van een levenslange band, geworteld in familie, liefde en wederkerigheid. Haar zorg is praktisch én warm, een dagelijkse bevestiging dat Toos er niet alleen voor staat.

"Soms is het regelen,
meestal is het gewoon samen genieten."